Dominika Przykucka
Co to są i jak powstają olejki eteryczne?
Naturalne olejki eteryczne to produkty uzyskiwane z surowców roślinnych w procesie destylacji wodą lub parą wodną, przez wyciskanie lub odwirowywanie lub przez suchą destylację drewna. Są otrzymywane z różnych części roślin aromatycznych: z ich liści i igieł, łodygi, kwiatów, owoców i nasion, skórki, drewna, kory, korzeni, żywicy oraz z traw. Najpopularniejszym obecnie procesem pozyskiwania olejków jest destylacja parą wodną.
Proces ten trwa zazwyczaj kilka godzin ( około 3-9 godz.) i odbywa się w specjalnym urządzeniu do destylacji , w którym umieszcza się rozdrobnione, najczęściej świeże, rośliny lub ich części. Po załadunku i zamknięciu włazów urządzenie ogrzewa się do 100 °C. Następnie doprowadza się strumień pary, którego ciśnienie jest stopniowo zwiększane aż do momentu otrzymania destylatu. Destylacja jest zakończona, gdy uzyskany destylat nie rozwarstwia się, a jego spływające krople nie zostawiają tłustego śladu.
Olejki w Biblii
Według zapisów pochodzących z Dalekiego Wschodu pachnące wyciągi pozyskiwano drogą destylacji już około 5000 lat temu. W Biblii jest podobno ponad 600 wzmianek o różnych olejkach eterycznych lub roślinnych. D. Gary Young, założyciel marki Young Living Essential Oils, która jest światowym liderem w branży olejków eterycznych, jako jeden z obszarów swoich zainteresowań podczas studiów uczynił badanie powiązania pomiędzy Chrystusem i olejkami aromatycznymi. Odkrył on, że wzmianki o olejach można znaleźć w całej Biblii, lecz głównie w czasach przed narodzeniem Chrystusa. Olejki z czasów biblijnych były bardzo cenione przez ludzi i wykorzystywane w różnych dziedzinach życia codziennego. Poniżej znajduje się kilka olejków, które były wykorzystywane w czasach starożytnych:
Olejek z Mirry
Pojawia się np. w: Księga Wyjścia 30:23; Księga Estery 2:12; Księga Przysłów 7:17
Ciężarne kobiety stosowały ten olej do ochrony przed chorobami. Redukował stres i uczucie niepokoju, działał relaksacyjnie. Był stosowany w celu zapobiegania i usuwania rozstępów. Był używany w starożytnych czasach w chorobach skóry, higienie jamy ustnej, przy balsamowaniu zwłok oraz służył do odstraszania owadów.
Obecnie olejek ten wykorzystywany jest przy wspieraniu odporności organizmu, ma działanie antyseptyczne, równoważy pracę tarczycy , wspomaga leczenie zapalenia oskrzeli, stosuje się go na biegunkę, na pleśniawki u dzieci. Ma działanie przeciwgrzybiczne i przeciwwirusowe. Skutecznie regeneruje popękaną skórę oraz redukuje zmarszczki. Ma działanie odprężające.
Olejek Frankincense (żywica kadzidłowa)
Pojawia się np. w: Księga Wyjścia 30:34; Księga Kapłańska 2:1; Księga Liczb 5: 15
Olej używany do namaszczania, lek na wszystko. Był wykorzystywany do medytacji, używany do balsamowania zwłok i perfumowania. Służył do namaszczania nowo narodzonych synów króli i kapłanów.
Obecnie używa się go przy leczeniu raka, depresji, alergii, bólu głowy, przy zapaleniu oskrzeli, opryszczce ,chorobach gardła, przy uszkodzeniach mózgu i głowy, do leczenia kurzajek, do pobudzania produkcji białych krwinek .Używany w dobrych jakościowo perfumach.
Olejek aloesowy
Pojawia się np. w: Księga Przysłów 7: 17, Pieśń nad Pieśniami 4: 14, Ew. Jana 19:39
Olejek ten służył do balsamowania zwłok oraz był wykorzystywany wspomagająco przy zasypianiu. Lista zastosowań olejku aloesowego jest bardzo długa. Olej ten wykorzystuje się m.in. do gojenia ran, jako środek ściągający, przy bezsenności, zaburzeniach żołądka, bólach, obstrukcjach, hemoroidach, swędzeniu, bólach głowy, wypadaniu włosów, chorobach dziąseł i jamy ustnej, dolegliwościach nerek, pęcherzach skórnych, do pielęgnacji skóry, do leczenia skaz i oparzeń słonecznych itd.
Obecnie znanych jest około 2000 różnych roślin olejkodajnych, występujących na całym świecie, jednak głównie w strefie zwrotnikowej. W polskich sklepach stacjonarnych i internetowych dostępnych jest wiele rożnych olejków eterycznych, które różnią się właściwościami i pochodzeniem. Z moich obserwacji wynika, że można wyróżnić około 30 olejków, które są obecnie najbardziej popularne, a przy tym dość łatwo dostępne.
Naturalne olejki eteryczne można stosować w różnoraki sposób – zewnętrznie oraz wewnętrznie, korzystając z ich niezwykłych właściwości pielęgnacyjnych, zdrowotnych oraz aromaterapeutycznych. Znajdą również zastosowanie w gospodarstwie domowym jako przyjemny dodatek zapachowy. Poniżej przedstawię znane mi sposoby wykorzystania olejków naturalnych, które mam nadzieję , okażą się dla Ciebie pomocne i inspirujące.
Aromaterapia
To leczenie z wykorzystaniem olejków eterycznych, które są wprowadzane do organizmu poprzez drogi oddechowe lub skórę. Oto kilka możliwości przeprowadzenia aromaterapii w zaciszu domowym:
– Inhalacja olejkami – najprostszym sposobem jest wykorzystanie do tego celu garnka z gorącą wodą lub miski. Dodajemy do środka kilka kropli olejku (około 5-10 kropli) i umieszczamy naszą twarz tak, by była w zasięgu wydostającej się z garnka pary wodnej, lecz nie nazbyt blisko, by się nie poparzyć. Należy dość szczelnie nakryć głowę ręcznikiem tak, by para wodna nie uciekała na boki, ale by jak najwięcej trafiło do naszego przewodu nosowego. Inhalacja gorącą parą powinna trwać ok. 15 minut, a maksymalnie 20-25 minut. Dzieci nie powinny wdychać pary dłużej niż 5 minut, a osoby starsze powinny wcześniej skonsultować się z lekarzem. Zabieg można powtarzać do 3 razy dziennie przez okres do 7 dni.
Ten sposób sprawdzi się przede wszystkim przy przeziębieniu, grypie, bólu gardła, zatkanych zatokach, ale również do poprawy kondycji skóry i oczyszczenia z zaskórników (gorąca para wodna otwiera pory skórne, które łatwiej jest oczyścić z zalegających zanieczyszczeń).
Inhalacja przy pomocy pary wodnej NIE JEST ZALECANA m.in. przy ciężkiej niewydolności serca, przewlekłych ciężkich chorobach układu oddechowego, niewydolności krążenia, ropnego zapalenia migdałków i zatok, licznych popękanych naczyniach na twarzy(może nasilać problem popękanych naczynek).
Można użyć kilka kropli nierozcieńczonego olejku do skropienia ubrania, pościeli lub chusteczki higienicznej ( łatwiejsze oddychanie, pomaga w zasypianiu, pobudza lub relaksuje – w zależności od użytego olejku).
Terapię zapachem można przeprowadzić, wkrapiając odrobinę olejku do kominka aromaterapeutycznego ( około 5-10 kropli ). Odpowiednio dobrany olejek pomoże też odstraszyć komary.
Warto dodać kilka kropli olejku na susz roślinny i wykorzystać jako pachnące potpourri, można też umieścić susz w woreczku i stworzyć pięknie pachnące woreczki do szafy i komody
Jeśli na filtr od odkurzacza naniesiemy kilka kropli olejku, to podczas odkurzania nasze mieszkanie przepełni się aromatem wybranego olejku.
Do butelki z dozownikiem (spray, spryskiwacz) wlej odrobinę wody i dodaj kilka kropli olejku. Rozpyl w celu odświeżenia powietrza .Przed użyciem wstrząśnij. Możesz również stworzyć swoje własne, oryginalne perfumy lub mgiełkę zapachową do ciała.
Do wanny dodaj od 10-15 kropli wybranego olejku, by cieszyć się aromaterapeutyczną kąpielą.
Możesz wykonać relaksujący lub pobudzający masaż, dodając kilka kropli olejku do oleju używanego do masażu.
Dodaj kilka kropli do proszku do prania lub/i płynu do płukania, by cieszyć się pięknym zapachem wypranych ubrań.
Możesz dodać kilka kropli wybranego olejku do środków czystości, których używasz do sprzątania ( np. dodatek olejku z drzewa herbacianego dodatkowo będzie wykazywał działanie bakteriobójcze/odkażające).
Na dno kosza na śmieci można wsypać łyżeczkę sody oczyszczonej i 2-4 krople olejku zapachowego, aby nie unosił się z niego przykry zapach
Leczniczo- zewnętrznie na skórę
Olejki to skoncentrowane wyciągi z roślin, dlatego u niektórych mogą wywoływać podrażnienie lub alergie skórne. Należy odpowiednio wcześniej nanieść niewielką ilość wybranego olejku na skórę i obserwować reakcje organizmu. Nie przesadzać z ilością użytego olejku i każdorazowo robić test skórny. Zalecane jest używanie olejków w formie rozcieńczonej, które są bezpieczniejsze dla naszej skóry ( do rozcieńczenia użyć np. oliwy z oliwek lub oleju kokosowego w proporcji 1 kropla oleju eterycznego na 6 kropli oleju bazowego). W formie nierozcieńczonej, punktowo można używać jedynie niektórych olejków (np. z drzewa herbacianego).
Olejki można dodać do różnych kosmetyków- balsamów, kremów, szamponów, masek, odżywek, toników, masek do twarzy itp., by wykorzystać ich lecznicze właściwości.
Można zmieszać kilka olejków i wykonać spray, który wykorzystamy do skóry głowy/włosów, by pozbyć się łupieżu lub np. zatrzymać wypadanie włosów i przyspieszyć wzrost nowych lub wykorzystać jako spray przeciw komarom i kleszczom.
Odpowiednie olejki użyte punktowo na skórę wspomagają walkę z trądzikiem, łuszczycą, pomagają w gojeniu się drobnych ran, poprawiają krążenie i redukują łupież oraz łojotok (skóra głowy),pomagają uśmierzyć swędzenie po ukąszeniu owadów.
Olejek może być skuteczny w walce z potem i nieprzyjemnym zapachem. Kilka kropli olejku zapachowego rozcieńczonego w odpowiednim oleju bazowym można nanieść na skórę pach. Ja używałam nierozcieńczonego olejku, gdyż nie podrażniał mojej skóry, jednak jest to raczej niezalecane.
W formie kompresu. Gorące kompresy z aromaterapią stosuje się na bóle reumatyczne, artretyczne lub mięśniowe oraz na ból głowy. Około 5 kropli olejku lub mieszanki rozpuszczamy w 100 ml (pół szklanki) gorącej wody.
Leczniczo – wewnętrznie
Formalnie olejki powinno się stosować jedynie zewnętrznie, gdyż większość z nich mogłoby np. podrażnić błonę śluzową żołądka i wywołać mdłości lub wymioty (zwłaszcza olejki kiepskiej jakości). Nie każdy olejek eteryczny nadaje się do takiego stosowania, gdyż musi to być 100% czysty olejek dobrej jakości ze sprawdzonego źródła. Jeśli już wyposażymy się w taki olejek, to może on z powodzeniem zastąpić wiele konwencjonalnych leków czy nawet antybiotyków. Istnieją olejki eteryczne jakości farmaceutycznej, tzw. ”therapeutic grade”, lub “BP” (od British Pharmacopeia), które dopuszcza się do stosowania wewnętrznego, jednak są one jedynie w ofercie zagranicznych firm. Polskie firmy produkujące olejki na swoich opakowaniach zamieszczają informację “Do użytku zewnętrznego”, nawet jeśli produkt byłby doskonałej jakości. Polskie Towarzystwo Aromaterapeutyczne w ogóle nie zaleca stosowania olejków do wewnątrz, zaś np. w USA jest to dość powszechne działanie. Zazwyczaj używa się kilku kropli nierozcieńczonego olejku pod język lub kilku kropli rozpuszczonych w wodzie.
Do higieny jamy ustne j – kilka kropli olejku jako dodatek do pasty do zębów lub płynu do płukania ust.
Płukanki stosuje się w przypadku problemów z gardłem i przy infekcjach w obrębie jamy ustnej. W tym celu należy dodać 3-4 krople olejku lub mieszanki olejków do 100 ml ciepłej wody w szklance i płukać gardło lub jamę ustną, a następnie wypluć roztwór. Jako rozcieńczone roztwory do picia, pomagające na różne dolegliwości (kilka kropli na szklankę wody).
Przeciwwskazania do stosowania olejków
Pomimo tego, że olejki eteryczne są substancjami pochodzenia naturalnego, to nie każdy powinien ich używać. Poniżej znajduje się kilka przeciwwskazań do stosowania olejków:
– olejki eteryczne nie są zalecane dla kobiet w ciąży oraz w czasie karmienia piersią
– olejki cytrusowe zwiększają wrażliwość na słońce, dlatego po ich zastosowaniu nie jest wskazane opalanie się (przez ok. 6 godzin)
Masaż aromaterapeutyczny nie jest zalecany dla osób ze stanami zapalnymi, jak np.: żylaki lub zakrzepica, przy zakażeniu i ranach skóry, w przypadku chorób zakaźnych, przy wysokiej temperaturze
Olejki nie tylko oddziałują leczniczo na nasze ciało, pomagając zwalczać różne dolegliwości zewnętrzne i wewnętrzne, ale również dobrze wpływają na nasz nastrój i psychikę. Należy jedynie odkryć właściwości olejków, by dobrać najbardziej odpowiedni dla siebie i dla naszych potrzeb. W następnych częściach opiszę szczegółowo właściwości wybranych olejków i omówię, w jaki sposób mogą wspomóc nasze zdrowie i zapewnić nam piękny wygląd oraz dobre samopoczucie.